Γύπας, περδικοσιάχινο, νησόγλαρος, κλόκκαρος και πουρτάλλα, κινδυνεύουν με αφανισμό

zklimadiris

Το Ταμείο Θήρας προειδοποιεί για τον κίνδυνο εξαφάνισης πτηνών όπως ο γύπας, το περδικοσιάχινο, ο νησόγλαρος, ο κλόκκαρος και η πουρτάλλα. Η προειδοποίηση διατυπώνεται σε σημερινή ανακοίνωση του Ταμείου Θήρας, η οποία εκδόθηκε με την ευκαιρία

της Παγκόσμιας Ημέρας Μεταναστευτικών Πτηνών. Μεταξύ άλλων αναφέρονται και τα ακόλουθα:

 

«Στην Κύπρο η αλλαγή των χρήσεων γης την τελευταία 20ετία έχει λάβει πολύ μεγάλες διαστάσεις και έχει επηρεάσει δυσμενώς τα πουλιά. Η διάσπαρτη δόμηση, η εγκατάλειψη της παραδοσιακής γεωργίας ή ακόμα η παντελής εγκατάλειψη της στις ορεινές περιοχές, η εντατική γεωργία ή και η μονοκαλλιέργεια στις πεδινές περιοχές, οι μεμονωμένες κατοικίες στο ύπαιθρο, το εκτεταμένο οδικό δίκτυο, τα καλώδια μεταφοράς υψηλής τάσης και η χωροθέτηση μεγάλων αναπτύξεων (όπως π.χ. αιολικά πάρκα) εντός σημαντικών περιοχών για τα πουλιά καθώς και εντός μεταναστευτικών διαδρομών, έχουν ως αποτέλεσμα τον κατακερματισμό και την καταστροφή σημαντικών βιοτόπων με τις επιπτώσεις τους να είναι άμεσες. Ήδη μερικά είδη πτηνών που απαντούνται στην Κύπρο βρίσκονται «υπό απειλή» όπως ο γύπας, το περδικοσιάχινο, ο νησόγλαρος, ο κλόκκαρος και η πουρτάλλα. Επίσης πολλά άλλα είδη (ακόμα και είδη που θεωρούνταν κοινά τα προηγούμενα χρόνια), βρίσκονται σε φθίνουσα κατάσταση λόγω των αλλαγών των χρήσεων γης όπως π.χ το βανέλλι ή γιαννής, η κράγκα και ο κορυδαλλός. Ειδικά για αρκετά μεταναστευτικά πτηνά μία σημαντική απειλή στην Κύπρο και λόγος ανησυχίας αποτελεί και η συνεχιζόμενη παράνομη παγίδευση αγρίων πτηνών με τη χρήση δικτύων, ξοβέργων και συσκευών που εκπέμπουν κελαηδήματα άγριων πτηνών».

 

Στα πλαίσια των μέτρων που λαμβάνει η Κυπριακή Δημοκρατία για προστασία των άγριων πτηνών και των οικοτόπων τους και βάσει των υποχρεώσεων της όπως αυτές απορρέουν από τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες και τη σχετική Εθνική Νομοθεσία, όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση του Ταμείου Θήρας, έχουν μέχρι σήμερα καθοριστεί 29 περιοχές ως Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) οι οποίες αποτελούν μέρος του Πανευρωπαϊκού δικτύου προστατευόμενων περιοχών Natura 2000, καθώς και χάρτη διέλευσης μεταναστευτικών πτηνών, με απώτερο στόχο τη διατήρηση των πτηνών και των οικοτόπων τους.

 

Με την ίδια ανακοίνωσή του το Ταμείο Θήρας, εκφράζει την υποστήριξη του στην πρωτοβουλία καθορισμού της 12ης και 13ης Μαΐου 2012 ως Παγκόσμιας Ημέρας Μεταναστευτικών Πτηνών. Και συνεχίζει:

 

Η Παγκόσμια Ημέρα Μεταναστευτικών Πτηνών (WMBD) άρχισε να εορτάζεται το 2006. Ουσιαστικά είναι μια παγκόσμια εκστρατεία ευαισθητοποίησης μέσω της οποίας τονίζεται η ανάγκη για την προστασία των μεταναστευτικών πτηνών και των βιοτόπων τους. Στα πλαίσια της πιο πάνω ημέρας, κάθε δεύτερο Σαββατοκύριακο του Μάη, άνθρωποι σε όλο τον κόσμο αναλαμβάνουν δράσεις και οργανώνουν δημόσιες εκδηλώσεις όπως εκπαιδευτικά προγράμματα και εκδρομές παρατήρησης πουλιών, με σκοπό να γιορτάσουν την Παγκόσμια Μέρα Μεταναστευτικών Πτηνών και να βοηθήσουν με τον τρόπο αυτό στην ευαισθητοποίηση του κοινού γύρω από το συγκεκριμένο θέμα.

 

Το θέμα της φετινής εκστρατείας είναι «Τα Αποδημητικά πουλιά και οι άνθρωποι διαμέσου των αιώνων» και σκοπό έχει να αναδείξει την άμεση σχέση που υπάρχει μεταξύ των αποδημητικών πτηνών και των ανθρώπων. Η σχέση αυτή ήταν πάντοτε πολύ έντονη και αυτό φαίνεται και από το γεγονός ότι κατά τη διάρκεια του χρόνου και σε όλους τους πολιτισμούς, οι άνθρωποι έχουν στηριχθεί στα πουλιά είτε ως είδος φαγητού, είτε ως τρόπου παράδοσης μηνυμάτων, πρόβλεψης του καιρού είτε ακόμα χρησιμοποιώντας τα ως σύμβολα εξουσίας και γοήτρου.

 

Τα μεταναστευτικά πτηνά - και τα απίστευτα ετήσια ταξίδια τους – δίδουν πάντα μια ιδιαίτερη έμπνευση στους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο αφού τα μεταναστευτικά πτηνά αγνοούν εντελώς τα εθνικά σύνορα κατά μήκος των διαδρόμων μετανάστευσής τους και διασχίζουν ολόκληρες χώρες, ακόμη και ηπείρους ανεμπόδιστα. Το φαινόμενο της μετανάστευσης είναι κάτι που γοητεύει και συναρπάζει τους ανθρώπους για αιώνες ακόμα και στις μέρες μας.

 

Επιπλέον, το φαινόμενο της μετανάστευσης των πουλιών είναι ζωτικής σημασίας για τον ιστό της ζωής αφού σήμερα τα αποδημητικά πουλιά ενεργούν ως δείκτες της βιοποικιλότητας και της κλιματικής αλλαγής καθώς και ως δείκτης της υγείας των οικοσυστημάτων. Τα αποδημητικά πουλιά παρέχουν επίσης βασικά οικολογικά οφέλη και υπηρεσίες, όπως π.χ την επικονίαση των φυτών.

 

Ο θαυμασμός των ανθρώπων για τα μεταναστευτικά πτηνά είναι εμφανής στους συμβολισμούς σε όλους σχεδόν τους πολιτισμούς της ανθρωπότητας. Για παράδειγμα, στην Αίγυπτο ο αρχαίος θεός Horus είχε κεφάλι γερακιού, ο Αετός ήταν σύμβολο της Ρωμαϊκής και της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, ενώ στο Περού το μνημείο Νάζκα είναι η απόδειξη των έντονων επιρροών του εν λόγω πολιτισμού από τα αποδημητικά πτηνά. Στην Κύπρο τα 2 ενδημικά είδη πτηνών της Κύπρου, ο τρυπομάζης και η κυπριακή σκαλιφούρτα απεικονίζονταν στο χαρτονόμισμα των δέκα λιρών και στο κέρμα των είκοσι σεντ της λίρας αντίστοιχα.

 

Επίσης πολλά προϊόντα και εμπορικές μάρκες χρησιμοποιούν τα πουλιά στα λογότυπα τους ενώ πολλές εθνικές σημαίες είναι διακοσμημένα με πουλιά τα οποία χρησιμοποιούνται για να συμβολίσουν την εθνική υπερηφάνεια και δύναμη.

 

Στην Κύπρο τα θηραματικά πτηνά και κυρίως τα μεταναστευτικά, εντάσσονται από αρχαιοτάτων χρόνων στις κυνηγετικές δραστηριότητες και στη διατροφή των Κυπρίων. Στο αρχαιότερο ανθρώπινο καταφύγιο, που ανακαλύφθηκε και ανασκάφηκε στην Κύπρο, σε απόκρημνη παραλία στην τοποθεσία «Αετόκρεμμος» στο Ακρωτήρι, βρέθηκαν χιλιάδες τεμάχια οστών θηλαστικών, πτηνών και ερπετών. Μεταξύ αυτών, τεμάχια οστών νάνων ιπποπόταμων και ελεφάντων και 3.205 τεμάχια οστών αγρίων πτηνών, από τα οποία αναγνωρίστηκαν τα 502. Αυτά ανήκουν σε τουλάχιστον 73 διαφορετικά είδη πτηνών όπως πάπιες, χήνες, διάφορα άλλα παρυδάτια πτηνά, κουκουβάγιες, αγριοπερίστερα ακόμα και μια τσίχλα.

 

Στις μέρες μας όμως τα μεταναστευτικά πτηνά είναι ιδιαιτέρως ευάλωτα, επειδή βασίζονται σε μια διαδοχική σειρά οικοτόπων, όχι μόνο στους τελικούς προορισμούς της μετανάστευσης, αλλά και στις περιοχές που σταματούν κατά τα ταξίδια τους. Σήμερα οι ανθρώπινες δραστηριότητες είναι η μεγαλύτερη απειλή για τα μεταναστευτικά πτηνά.

 

Σε παγκόσμια κλίμακα είναι αποδεδειγμένο, ότι η κυριότερη απειλή των ειδών εστιάζεται στις αλλαγές των χρήσεων γης και της υποβάθμισης σημαντικών περιοχών των πτηνών και των μεταναστευτικών τους διαδρόμων. Η συντριπτική πλειοψηφία των αλλαγών αυτών προέρχονται από ανθρωπογενείς επεμβάσεις εντός σημαντικών περιοχών για τα πτηνά και οι οποίες διαταράσσουν τις μεταναστευτικές τους οδούς. Παρόλο που ο άνθρωπος εξαρτάται από την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων της γης, αυτή η χρήση θα πρέπει να είναι βιώσιμη και να μην καταστρέφει σε ρυθμό μη αναστρέψιμο, τους φυσικούς πόρους όπως το νερό, το έδαφος, τα φυτά και τα ζώα – μεταξύ των οποίων και τα μεταναστευτικά πτηνά.